16. Ay Bebek Gelişimi
Hareket-motor gelişim
Daha önceki dönemlerde gösterilen gelişim özellikleri üzerine yenileri eklenerek çocuğunuzun gelişimi devam etmektedir.
Bu aydan itibaren çocuğunuzun yürümesi daha da gelişmiştir. Artık yardımla merdiven çıkabilir; çömelip ayağa kalkabilir; oyuncağı çekerek yürüyebilir; topu karşısındakine atabilir; eline kalem verildiğinde karalayabilir. Bu gelişim özellikleri ileriki dönemlerde de daha da gelişerek devam etmektedir.
Bilişsel gelişim
Her yeni dönem çocuklarda farklı gelişim özelliklerinin gösterildiği dönemdir.
Bir önceki döneme ait olan; gördüklerini taklit etme, nesnelerin dokularını inceleme, kaybolan aile bireyini arama davranışları bu dönemde de devam etmektedir.
Bu dönemde, etrafında olan kişilere ilgisinin artmasıyla birlikte, farklı ortamlarda, onları tanıdığını belli eden davranışlar göstermeye başlar. Aynı zamanda çocuğunuzun uzağında olan bir oyuncağı alabilmek için farklı davranışlar göstermesi bilişsel gelişimi için önemli bir adımdır.
Dil gelişimi
On ikinci ay konuşmanın başlangıcı olarak kabul edilebilir ve bu dönem tek sözcük dönemi (12-18 ay) olarak adlandırılır. Çocuğunuz tek sözcük döneminde ilk anlamlı sözcüğünü söyler. İlk anlamlı sözcükleri “mama, dede, anne, bay bay” gibi bir iki heceden oluşur. Daha sonra “pisi pisi, hav hav” gibi sözcükleri de söylemeye başlar. İlk sözcükleri genellikle çevreden işittikleri ile oluşur. Bu dönemler arasında çocuğun anladığı sözcük sayısı, ürettiği sözcük sayısından daha fazladır. Bu durumun sebebi ise bilişsel gelişimin dil gelişiminden önde gitmesidir.
Bu aylar içinde çocuklar tek bir sözcük kullanarak, anlamlı kelimeler oluşturacak şekilde bir araya getirerek birleştirirler. Bu olaya “morgem” adı verilmektedir. Morgemlerin büyük bir kısmı günlük konuşmalarda kullanılan kelimelerdir. Örneğin, çocuk “su” dediğinde bunun “anne su ver” anlamında söylendiği annesi tarafından anlaşılır. Bakışın yönü, ses iniş–çıkışı, jest ve mimiklerin anlatıma katılımı çocuğun ifadesini belirlemede önemlidir. Başlangıçta söylenen bu tek kelimeler,konuşma ve etkinliğin birleşmesini sağlar. Örneğin “atdaa” kelimesi sokağa gitmeyi anlatır.
Birçok kelimenin anlamını bilir. “Topu bana ver.” gibi talimatları yerine getirebilir. 15. aydan sonra kelime dağarcığı iyice artan çocuğun her gün yeni bir sözcük öğrenmesi mümkün olmaktadır.
Sık sık duyduğu şarkıları söylemeye çalışır. Artık başarılı bir taklitçidir. Yetişkinlerin sık sık kullandıkları veya konuşmalardaki sözcükleri “yankı” gibi tekrarlarlar.
Dönemin sonlarına doğru 1-30 arasında sözcük söylerler.
Sosyal duygusal gelişim
Bu dönemde karşılaştıkları çeşitli durumlara karşı olumsuz tepkiler geliştirmeye başlarlar. Örneğin, herhangi bir kızgınlık durumunda yakınında olan birisine vurarak tepkisini gösterebilir. Bu dönemde de diğer dönemlerde olduğu gibi inatlaşma devam etmektedir. Söylenilenlere isteyerek uymama vardır. Yapmasını istemediğiniz bir şeyi söylediğiniz halde ısrarla yapmaya devam ederler. Dil gelişiminin de gelişmesiyle birlikte etrafındaki insanlarla özellikle de kendi yaşıtlarıyla daha yakından ilgilenmeye ve iletişim kurmaya başlarlar.
17. Ay Bebek Gelişimi
Hareket-motor gelişim
Bu dönemden itibaren çocukların %90’ından fazlası yürümenin yanısıra, yerdeki bir nesneye uzanmak için durup eğilme ya da birkaç dakika yere eğilip o nesneyle oynadıktan sonra kalkıp yoluna devam etme gibi hareketler yapabilirler. Tırmanmak bu dönemde çocuklara son derece heyecan verici bir macera olarak görünür. 17 aylık çocuğunuz sizinle birlikte merdiven çıkarken kucağınızda olmak yerine elinizi tutarak merdivenleri kendi başına çıkmak isteyebilir. Ayrıca evdeki sandalye ve koltuklara tırmanma denemeleri yapabilir.
Bu dönemde çocuğunuz etrafındaki yeni objelere büyük bir keşfetme merakı içinde yaklaşır. Etrafında bulduğu eşyalara dokunur, onları kavrayıp yakından inceler, ağzına götürüp tadına bakmaya çalışır ya da yere fırlatıp tekrar eline alır. El ve parmaklarını kullanmada gittikçe beceri kazanmaya başlar. Eline bir boya kalemi verildiğinde karalamalar yapmaya başlar. Bu gelişim özellikleri ileriki dönemlerde de daha da gelişerek devam etmektedir.
Bilişsel gelişim
Önceki dönemlerde çocuğunuz yakınındaki nesneleri incelerken bu dönemde artık uzağında olan nesnelerle de ilgilenmeye başlayarak uzağında olan bir nesne sorulduğunda göstermeye başlar. Bilişsel yönden hızla ilerlemeye devam eden çocuğunuz basit yönergelerinizi anlamlandırmaya başlar. Örneğin; oyuncaklarını al, sepete koy dediğinizde bu iki yönergeyi birleştirerek davranışı gösterir. Bu aylar içerisinde çocukların en çok sevdikleri oyunlardan biri de küpleri üst üste koymak ve bozmaktır. Bu oyunu sadece küplerle değil üst üste konabilecek farklı materyallerle de denerler.
Dil gelişimi
On ikinci ay konuşmanın başlangıcı olarak kabul edilebilir ve bu dönem tek sözcük dönemi (12-18 ay) olarak adlandırılır. Çocuğunuz tek sözcük döneminde ilk anlamlı sözcüğünü söyler. İlk anlamlı sözcükleri “mama, dede, anne, bay bay” gibi bir iki heceden oluşur. Daha sonra “pisi pisi, hav hav” gibi sözcükleri de söylemeye başlar. İlk sözcükleri genellikle çevreden işittikleri ile oluşur. Bu dönemler arasında çocuğun anladığı sözcük sayısı, ürettiği sözcük sayısından daha fazladır. Bu durumun sebebi ise bilişsel gelişimin dil gelişiminden önde gitmesidir.
Bu aylar içinde çocuklar tek bir sözcük kullanarak, anlamlı kelimeler oluşturacak şekilde bir araya getirerek birleştirirler. Bu olaya “morgem” adı verilmektedir. Morgemlerin büyük bir kısmı günlük konuşmalarda kullanılan kelimelerdir. Örneğin, çocuk “su” dediğinde bunun “anne su ver” anlamında söylendiği annesi tarafından anlaşılır. Bakışın yönü, ses iniş–çıkışı, jest ve mimiklerin anlatıma katılımı çocuğun ifadesini belirlemede önemlidir. Başlangıçta söylenen bu tek kelimeler,konuşma ve etkinliğin birleşmesini sağlar. Örneğin “atdaa” kelimesi sokağa gitmeyi anlatır.
Birçok kelimenin anlamını bilir. “Topu bana ver.” gibi talimatları yerine getirebilir. 15. aydan sonra kelime dağarcığı iyice artan çocuğun her gün yeni bir sözcük öğrenmesi mümkün olmaktadır.
Sık sık duyduğu şarkıları söylemeye çalışır. Artık başarılı bir taklitçidir. Yetişkinlerin sık sık kullandıkları veya konuşmalardaki sözcükleri “yankı” gibi tekrarlarlar.
Dönemin sonlarına doğru 1-30 arasında sözcük söylerler.
Sosyal duygusal gelişim
Bu dönemde çocuklarda huysuzluk ve ağlama nöbetleri görülebilir. Bu nöbetler özellikle diğer insanlarla bir arada bulunduğunuz mekanlarda ortaya çıkar. Örneğin misafirliğe gittiğiniz kalabalık bir yerde, aniden bir ağlama krizine tutulabilir. Bu nöbetlerin oluşma sebepleri tam olarak açıklanamamakla birlikte, kimilerine göre bu bebeklikle çocukluk arasında yaşanması olağan bir geçiş dönemi, kimilerine göre ise küçük çocuklar için çözemedikleri ya da anlayamadıkları durumlar karşısında bir rahatlama, stresi dışa vurma yöntemidir. Bu nöbetlerin çocuk açken, yorgunken ya da aşırı uyarılmış durumdayken daha sık meydana geldiği belirlenmiştir.
Her geçen ayda çocuğunuz etrafındaki insanlarla özellikle de kendi yaşıtlarıyla daha yakından ilgilenmeye ve iletişim kurmaya başlar. Ancak hala yaşıtlarına birlikte oynanabilecek bir oyun arkadaşından çok, keşfedilecek yeni bir oyuncak gözüyle bakarlar. Bu durumda bu dönem çocukları için normal bir süreçtir.
18. Ay Bebek Gelişimi
Hareket-motor gelişim
Çocuğunuzun yürüme becerisinin gelişimine paralel olarak bu dönemden itibaren koşma becerisi de gelişmeye başlar. Önceki dönemlerde emekleyerek merdiven çıkabilirken bu dönemde emekleyerek merdivenlerden inebilir, küçük sandalyeye oturabilir, dururken top fırlatabilir, yardımla giysilerini çıkarabilir, kaşık ve çatalı amacına uygun olarak kullanabilme becerisine ulaşır.
18.ayın sonlarına doğru ise artık eline aldığı oyuncakları ve eşyaları ağzına götürmez, elinde evirip çevirerek incelemeye başlar. Bu gelişim özellikleri ilerdeki dönemlerde de daha da gelişerek devam etmektedir.
Bilişsel gelişim
Bu ayların en önemli özelliği bebeklerde düşünmenin başlamasıdır.18. aydan itibaren çocukların zihinsel fonksiyonları sembolik düzeye dönüşür. İlkel sembolleri kullanmak için yetenekleri gelişir. İlkel semboller çocuklarda somut olaylar hakkında düşünme olanağı sağlar. Ayrıca semboller çocuğa nesnelerin biçimini değiştirmesine yardımcı olmaktadır. Nasıl? Kapının önündeki sandalyeyi devirerek kapıyı açma davranışı gösterirken bu aydan itibaren kapıyı açmadan önce sandalyeyi yoldan kaldırma davranışı göstermektedir. Çocuk karşılaştığı problemlere çözüm üretebildiği sürece zihinsel kombinasyonlar yapabilmektedir. Bu aydan itibaren nesnenin sürekliliği düşüncesi gelişmiştir. Artık masanın altına kaçan topu yakalamak için masanın öbür tarafına giderek topu karşılamaya hazırlanır. Bu süreçler çocukta 24. Aya kadar devam etmektedir.
Bu dönemden itibaren vücut organlarını tanımaya başlayan çocuğunuz, vücudunun iki parçasını gösterebilir duruma gelmiştir.
Dil gelişimi
Bu aylar çocukların dil gelişiminde “iki sözcüklü ifade dönemi yada telgrafik konuşma” olarak adlandırılmaktadır. Bu dönem 18. Aydan sonra görülmeye başlayarak 24. Ayın sonuna kadar devam etmektedir.
Çocukların kelime hazinesi bu dönemden itibaren hızla artmaya başlar. Sözcüklerin birbirleri ile olan ilişkilerini kavrarlar. Sözcükleri bir araya getirerek, farklı anlamları ifade etmeye çalışırlar. Sadece isim ve fiil bileşimi cümleler kullanırlar. Yani edat, zarf, sıfat gibi sözcük gruplarının kullanılmadığı cümleler vardır. Konuşmaları hızlı bir akıcılık içindedir.
Bu dönemde “Anne, mama” “Hepsi bitti” (yemeğim bitti, dışarı çıkmak istiyorum), “Araba gider”, “Anne atta” gibi birçok bileşimi kullandıkları görülür. Kullanılan bu iki sözcüklü cümlelerde genellikle çocuklar, vurgu kullanmaktadırlar.
18.ay civarında çocuklar 3-50 sözcük bilgisine sahip iken, 24 ay civarında ise 50 üzerinde sözcük bilgisine olabilirler. Bu rakam çocuklardaki bireysel farklılıklardan dolayı artar veya azalabilir.
Bu aylar içinde çocuklar ses taklitleri yapma, kitaplardaki resimleri göstererek isimlerini söyleme, basit sorulara cevaplar verme (Bu ne?) gibi gelişim özellikleri de göstermektedirler.
Sosyal duygusal gelişim
18 aylık olan çocuğunuzun sosyal becerileri giderek artmaktadır. Diğer çocuklarla iletişim kurmak konusunda daha istekli olmasına rağmen, henüz beraber oyun oynamak için erkendir. Oyun sırasında arkadaşlarını itebilir, vurabilir. Göstermiş olduğu bu davranış problem bir davranış değildir. Çünkü karşısındaki insana vurduğunda onun canının yanacağını henüz algılayamamaktadır. Bir önceki dönemde olduğu gibi bu dönemde de; çocuk için diğer çocuklar oyun arkadaşı olmaktan çok merakla incelenecek bir objedir. Çocuk sosyal ortamlara ne kadar sık girerse, uygun davranmayı da o kadar hızlı öğrenecektir.
Önceki aylara göre çocukların kendine olan güvenleri bu aydan itibaren gelişerek artmaya başlar. Huysuzluk ve ağlama nöbetleri bu ay içinde de görülmeye devam etmektedir.
