BEBEKLERDE BESİN ALERJİSİ

BEBEKLERDE BESİN ALERJİSİ

Bebekler ya da çocuklar çeşitli besinlere alerjik tepki gösterebilirler. Her hangi bir besin alerjiye yol açabilir. Fakat bazı besinler diğerlerine göre daha yaygın olarak alerjiye yol açabilir. Bu besinlerin tüm besinler içindeki alerjiye yol açma oranı %90’ dır. Bunlar; yumurta, inek sütü, fıstık ezmesi, buğday, soya, ağaç yemişleri (ceviz), balık ( ton balığı, alabalık) ve kabuklu deniz ürünleri ( ıstakoz, karides, yengeç ) olabilir.

Besin alerjisi olan veya riski yüksek olan bebeklerde ise katı gıdalara 6. ay, peynire 1 yaş, yumurtaya 2 yaş ve balığa 3 yaşına kadar başlanmamalıdır.

İnek sütü;  özellikle çocuklarda en önemli ve en yaygın alerjik besin tü­rüdür. İnek sütü içindeki proteine karşı vücutta gelişen tepkilere  “inek sütü proteini alerjisi” adı verilir. İnek sütünün içeriğinde protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineraller vardır. İnek sütü yapı olarak anne sütünden farklıdır. İnek sütünde ağırlıklı olarak kazein bulunur.  Whey proteinlerinden de alfa ve bata laktalbumin içerir. İnek sütü proteini alerjisinden sıklıkla beta laktalbumin sorumludur.

İnek sütü alerjisinde ailesel geçmişin önemli rolü vardır. Bu çocuk­larda diğer bireylere göre %60 oranında inek sütüne karşı duyarlılık göz­lenebilir. Genellikle iki yaşından sonra alerji geriler ve belirtiler kaybolur.  İnek sütü proteini alerjisi vakalarının yüzde 80’i üç yaşına kadar geçer.

Sağlıklı olan bir bebekte inek sütü verilmeye başlandıktan sonra ishal ve kusma gözlenirse, bazen dışkısında kan varsa ve çocukta sancılanma­ya bağlı huzursuzluk ve ağlama varsa inek sütü alerjisi akla gelmelidir. Söz konusu belirtiler sadece inek sütü proteini alerjisi durumunda görülmez. Bunun dışında da pek çok nedenle ortaya çıkabileceği için mutlaka doktor tarafından değerlendirilmelidir. İlgili testler yapıldıktan sonra teşhis kesinleşir. İnek sütü proteini teşhisi konduğunda tedavisinde diyetten süt ve süt ürünleri ile bunları içeren besinlerin çıkarılması gerekmektedir. Anne-babalar her şeyin içeriğini okumalı ve sakıncalı içerikleri yedirmemelidirler. İnek sütü proteini alerjisi tanısı konmuş bebeğin 12-18 ay süreyle inek sütü alması yasaklanır. Bu sürenin sonunda inek sütü tekrar başlanabilir. Bu süre her bebek için farklı olabilir. Bu denemeler altı ayda bir tekrarlanabilir.

Yumurta;  inek sütüne benzer bir şe­kilde hem sıklıkla tüketildiği hem de birçok yiyeceğin içinde bulunduğu için yaygın bir besin alerjenidir. Yumurta beyazına karşı alerji sarısına oranla daha fazla gö­rülmektedir. Tanı yine hekim tarafından konur. Tedavisinde içeriğinde yumurta sarısı ve/veya beyazı olan besinler kullanılmaz.

Yumurta alerjisinde egzama veya kaşıntı deri ve göz lezyonları görülme sıklığı diğer besin alerjenlerine kıyasla daha fazladır. Özellikle bebeklerde egzamanın en önemli nedenidir. Yumurta alerjisi, yumurtanın kendisinin veya yumurta içeren yiyecekle­rin alınmasından sonra, dakikalar veya saatler içinde ortaya çıkan, yaygın kızarıklık, hırıltılı solunum, kusma ve ishal ile kendini belli eder.

Yumurta akının bir yaşından önce verilmemesi, başlandığında ise yavaş yavaş arttırılması gereklidir. Alerji belirtileri ortaya çıktığında yumurtaya en az altı ay ara verilmelidir.

Balık ve deniz ürünleri; Alerjiye sebebiyet veren balık ve deniz ürünü yendikten sonra deride kızarma, kaşıntı göz ve deride lezyonlar, sindirim siteminde; karın ağrısı, kusma, bulantı, ishal ve karında kramplar, solunum sisteminde; astım ve alerjik burun nezlesi, ve genel bir reaksiyon olarak gözlenebilir.

Balık alerjisi yıllar geçtikçe azalabilir ama bu durum yumurta veya süt alerjisi gibi kolaylıkla geçmez.

Fındık, fıstık ve diğer yağlı tohumlar; Bu grupta ciddi alerjik reaksiyonlar oluşabilir. Sık görülen belirtiler astım, dudaklarda ve yanak mukozasında kabarma,  bazen de egzamadır. Bu belirtilere sebep olan, yerfıstığı, badem, hindistancevizi, kestane, ceviz, şamfıstığı, fındıktır.

Tahıllar; Buğday ve mısır bu gruptaki diğer be­sinlere oranla daha sıklıkla görülen aler­jen tipleridir.

Buğday alerjisi olanların diyetinde bulundurmaması gereken be­sin ve besin öğeleri

• Kepek, ekmek kırıntısı, bulgur,
• Kuskus, krakerler,
• Durum buğdayı ve durum unu,
• Glüten, makarna, erişte, malt, soya sosu,
• Nişasta’dır

Meyveler; elma, armut, asitli meyveler, çilek, kavun-karpuz ve sert çekirdekli meyveler (kiraz, vişne, ka­yısı, şeftali) alerjiye neden olabilirler. Bu meyvelerden herhangi biri alerjik reaksiyo­na neden olabileceği için, belirlenmesi zordur.

Sebzeler ve kuru baklagiller; Kabak, ve domates gibi sebzeler çeşitli klinik belirtilere neden olabilirler. Çocuğun gözlemlenmesi gerekir.

Kuru baklagillerden özellikle bezelye, fasulye veya yerfıstığı ciddi alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu nedenle alerji testleri yapılırken dikkatli olunmalıdır.

Bal;  nadiren alerjiye neden olur ve reaksi­yonlar genelde deride kaşıntı, kızarıklık, şişlik­ler ve sindirim sisteminde bozukluk şeklinde gerçekleşir.